Voorbij de genotsimperatief
De laatste jaren wordt klassieke muziek vaker en vaker aangeboden als een puur genotsartikel. Op zich is er natuurlijk niets mis met genieten, maar misschien mogen we toch een ietsepietsie ambitieuzer zijn. Muziek heeft immers meer te bieden en de mens trouwens ook. Festival 20·21 wil dat extraatje graag een beetje aanwakkeren – met open oren en open geest, natuurlijk.
Klassieke muziek wordt in onze cultuur vaak aangeprezen als een genotsartikel. Bij zowat elke concertaankondiging worden we vriendelijk verzocht om te genieten, om ons te laten meeslepen, ons in vervoering te laten brengen, ons te laten onderdompelen...Hoe passiever, hoe liever blijkbaar. “Geniet van het concert!” is zowat een standaardimperatief geworden, zoals “Smakelijk!” voor de maaltijd.
Zelf vind ik die genotsimperatief eerlijk gezegd nogal bevreemdend. Niet dat ik mezelf of anderen geen genot zou gunnen – verre van zelfs. Maar genot is niet waar ik in eerste instantie naar op zoek ben in de concertzaal. Veeleer is zij een plek waar ik geprikkeld, verward en verwonderd wil worden, waar ik wil uitgedaagd worden in heel mijn menszijn, van drift- tot hersenmens; waar ik zelfs graag verontrust of overdonderd word, en vooral inzicht wil krijgen in de eindeloos veelzijdige manieren waarop componisten via hun muziek betekenis creëren. De concertzaal is voor mij dan ook geen vluchtheuvel die me even laat bijkomen van de woelige werkelijkheid, maar juist een plek van directe confrontatie met die werkelijkheid zelf ‘via de wereld van de muziek’. Genot is daar een waardevolle glimp van, maar ook niet meer dan een glimp.
Voor Festival 20·21, dat dit jaar zijn dertigste verjaardag viert, is de zoektocht naar betekenis altijd cruciaal geweest. Voor ons is muziek, net als literatuur, cinema, architectuur of beeldende kunsten, een kunst- vorm die de wereld, en het menselijk vertoeven daarin, interpreteert. Onze taak is om die interpretaties in de best mogelijke omstandigheden aan het publiek aan te bieden; onze hoop is dat ze ons menszijn verrijken, ver voorbij de limieten van het genot.
De concertzaal is een plek waar ik geprikkeld, verward en verwonderd wil worden, waar ik wil uitgedaagd worden in heel mijn menszijn.